O czym mam mówić na psychoterapii? + arkusz podsumowujący sesję

O czym rozmawiać z psychoterapeutą? Jakie tematy poruszać? Skąd wiedzieć, które tematy są ważne, a które nie? Co zrobić, jeśli opowiedzieliśmy o swoim problemie i mamy poczucie, że „temat się wyczerpał”?

O czym mówić na terapii, aby była skuteczna?

Terapeuta w trakcie sesji nie będzie Cię „zmuszał” do wyznań, do mówienia o czymś, na co nie jesteś gotowy(-a). Nie będzie z Ciebie „wyciągał” tematów, o których nie masz ochoty mówić w danym momencie terapii. Masz prawo do prywatności i otwarcia się na tyle, na ile chcesz. Terapeuta może jedynie sugerować, które tematy są warte przepracowania. Może Cię informować, że bez omówienia pewnych obszarów z Twojego życia, trudno będzie Wam ruszyć dalej z efektywną pracą.

Najczęstsze wątpliwości, które słyszę podczas terapii, to:

• O czym mam mówić?
• Jak powinna wyglądać psychoterapia?
• Nie wiem, o czym mam dzisiaj mówić.
• Czuję się dzisiaj nieprzygotowany(-a).
• Nie wiem, w jaki sposób mam o tym powiedzieć, jak to opisać.
• Nie wiem, w jaki sposób powinienem/ powinnam o tym mówić.
• Co dalej?
• Chciał(a)bym to zmienić, ale nie wiem jak.
• Chcę o tym powiedzieć, ale nie czuję się gotowy(-a). Może następnym razem.
• Już o tym tyle rozmawialiśmy. Denerwuje mnie ten temat.
• Nie wiem czy to powiedzieć, bo wydaje mi się to głupie.
• Nie wiem, czy to jest dobra odpowiedź.
• Nie wiem czy to, o czym mówię, jest w ogóle ważne.
• Wolał(a)bym dostać zestaw pytań, niż wymyślać, co mam mówić.
• Przepraszam, że o tym mówię.
• Nie czuję się dzisiaj przygotowany(-a).

Zadanie pacjenta

Twoim jedynym i głównym zadaniem podczas sesji terapeutycznej jest po prostu otwarte i szczere dzielenie się swoimi myślami i emocjami, takimi jakie są w danym momencie. Tylko tyle i aż tyle. Na tyle, na ile jest to dla Ciebie możliwe, mów o wszystkim, co przychodzi Ci do głowy, nawet jeśli Twoje myśli i wypowiedzi wydają Ci się głupie czy pozbawione sensu. Nie musisz wiedzieć, co jest ważne i warte wypowiedzenia, a co nie. To jest zadanie terapeuty, żeby z Twoich wypowiedzi wyciągnąć jak najwięcej, a następnie to z Tobą omówić, podzielić się komentarzami i własnymi refleksjami.

Psychoterapia to nie szkoła

Sesja psychoterapeutyczna nie jest lekcją w szkole, nie musisz być przygotowany(-a). Nie ma określonego schematu czy programu dla każdej sesji. Twój terapeuta nie ma określonych oczekiwań względem Ciebie. Oczywiście, ma pewne założenia kierunku i celu Twojej terapii, konceptualizację Twoich trudności (a więc sposób ich rozumienia), poddaje swój sposób myślenia i pracy superwizji, ale ostatecznie to Ty decydujesz o kierunku i tempie Twojej psychoterapii. Odsłonięcie się pacjenta jest konieczne, jeśli ma on skorzystać z terapii, ale każdy pacjent powinien sam zdecydować, w jakim momencie chce to zrobić. Z mojego doświadczenia zawodowego wynika, że kiedy czasem pozwolimy sobie na to, żeby przyjść na sesję „bez tematu”, „bez przygotowania”, to bardziej dajemy sobie przyzwolenie i przestrzeń na to, żeby jakiś ważny dla nas temat powstał i wyklarował się podczas sesji. To właśnie dzięki takim wypowiedziom, które nie są zaplanowane i kontrolowane przez umysł, można najskuteczniej dojść do emocji i przekonań, które powodują nasze problemy.

Często mamy takie przekonanie, że podczas sesji musimy mówić o jakimś ważnym i „konkretnym” temacie. Czasami jednak wystarczy „zaczepienie się” o jakąś ulotną myśl, wypowiedzenie jej i danie sobie szansy, żeby mogło z niej powstać coś głębszego i wartościowego dla nas. A jeśli tak się nie stanie, jeśli czasem mamy w głowie pustkę, to też jest w porządku. Nie bój się czasami pomilczeć na sesji. Z ciszy, jeśli nie jest ona czymś regularnie powtarzającym się podczas sesji, może powstać wiele dobrych i rozwojowych rzeczy.

O czym mówić na sesji terapii, kiedy nie wiesz o czym?

Tematy rozmów na psychoterapii można podzielić na 3 bardzo ogólne obszary:

1. Przeszłe doświadczenia i relacje

Sposób, w jaki myślimy o swoim przeszłym życiu pozwala zrozumieć to, jak kształtujemy swoje obecne życie, jakie podejmujemy decyzje i działania. Dlatego też na terapii warto (a nawet trzeba) powracać do dotychczasowych – znaczących z Twojego punktu widzenia – doświadczeń życiowych. Te przeszłe doświadczenia to m.in.: historia Twoich problemów, kiedy one się zaczęły, czy zawsze były takie same, czy zmieniały swoją postać, relacje z ważnymi osobami z okresu wczesnego dzieciństwa, różne historie i przekazy rodzinne, itp.

2. Aktualne problemy

Mam tu na myśli Twoje problemy, z którymi borykasz się na co dzień lub takie, które przywiodły Cię na terapię. Mieszczą się tu zatem: szeroko pojęte nieradzenie sobie z różnymi obszarami rzeczywistości, nieprzyjemne objawy psychiczne, psychosomatyczne, trudności w relacjach z ludźmi, niezrozumiałe porażki zawodowe i osobiste, doświadczenie istotnych strat życiowych, itp.

3. „Tu i teraz” – czyli wszystko to, co dzieje się pomiędzy Tobą a terapeutą podczas sesji

Terapeuta jest z Tobą w relacji, co oznacza, że w kontakcie z Tobą, podobnie jak Ty, doświadcza różnych emocji i myśli. Jego praca nie polega jedynie na zbieraniu „danych” o Twoim życiu, aby następnie dopasować je do jakiejś psychologicznej teorii. Eksplorowanie pojawiających się myśli i emocji, obserwowanie sposobu, w jaki kształtuje się ta relacja, rozmawianie o tym, co dzieje się pomiędzy Tobą a terapeutą, jest bardzo ważnym wymiarem psychoterapii (i jedynym z istotniejszych czynników leczenia).

Jak te 3 obszary rozmów można przełożyć w praktyce na tematy do rozmowy podczas sesji terapii?

Wskazówki:

• Zastanów się przed sesją, o czym chciał(a)byś porozmawiać podczas sesji. Co jest dla Ciebie ważne i żywe dla Ciebie na teraz?
• Możesz omówić bieżące sytuacje z Twojego życia, zwłaszcza takie, które wiążą się z relacjami interpersonalnymi.
• Możesz sięgnąć do swoich wspomnień i istotnych zdarzeń z przeszłości (pomaga to w zrozumieniu powtarzających się scenariuszy w Twoim życiu).
• Obserwuj, co przeżywasz w relacji z terapeutą, w jaki sposób zachowujesz się na sesjach (i postaraj się również mówić o wnioskach ze swoich obserwacji).
• Możesz się odnieść do tematu z poprzedniej sesji, jeśli jakaś kwestia nie została dokończona, dokładnie omówiona czy wiążą się z nią nowe refleksje.
• Możesz opowiedzieć i wspólnie z terapeutą przeanalizować swój ostatni sen.
• Możesz poruszyć zdarzenie z ostatniego tygodnia, które wywołało w Tobie silne emocje: wkurzyło Cię, zaniepokoiło, rozczarowało, przyniosło radość, satysfakcję, itp.
• Kiedy nie pojawiały się w ostatnim czasie żadne istotne dla Ciebie sytuacje, które chciał(a)byś omówić – zastanów się i przypomnij sobie, co cię przywiodło na terapię. Jak określałeś(-aś) wtedy swój problem? W kierunku jakiego celu zmierzasz? Na tej podstawie i wokół tego obszaru spróbuj poszukać jakiegoś tematu, od którego chcesz zacząć mówić.

Podsumowując

Szczere i bezpośrednie mówienie o sobie może być trudne, zwłaszcza na początku psychoterapii. Podobnie jak dzielenie się myślami i emocjami, które pojawiają się w relacji z terapeutą. Zazwyczaj nie jesteśmy do tego po prostu przyzwyczajeni i wiele z nas może to odbierać jako coś nowego czy nawet dziwnego. Wszystko to jest jednak czymś koniecznym, jeśli chcemy skutecznie skorzystać z psychoterapii.

Pamiętaj również, że nie jesteś w procesie psychoterapii sam. Kiedy poczujesz się na tyle bezpiecznie, żeby poruszyć z terapeutą trudny temat, dobry terapeuta będzie Ci w tym pomagać i tak prowadzić rozmowę, abyś mógł się otworzyć i poczuć swobodnie.

Załącznik do pobrania

W załączniku znajdziesz Arkusz podsumowujący sesję psychoterapeutyczną. Jest to pomoc mająca służyć uporządkowaniu Twojej psychoterapii. Możesz go pobrać albo na jego podstawie stworzyć swój. Po każdej sesji warto zapisać kilka odczuć i przemyśleń dla siebie, które w przeciwnym razie mogą szybko umknąć. Przed każdą sesją natomiast warto zapisać kilka myśli albo temat/ wydarzenie/ odczucie, któremu chcielibyśmy się bliżej przyjrzeć i nad nim popracować.

Share this...

Facebook

Twitter

Pinterest

email

Podobał Ci się ten post?

• Skopiuj go na później,
• Udostępnij, by zobaczyło go więcej osób,
• Zostaw komentarz.

Bardzo dziękuję Ci za wparcie!

Więcej tekstów na temat psychoterapii znajdziesz na blogu w kategorii cyklu tematycznego Prosto o psychoterapii. Jeśli chcesz być na bieżąco, zapraszam do polubienia mojej strony na Facebooku oraz dodanie mojego instagramowego konta @malwinahunczak_psycholog do obserwowanych.